Vaker vergiftigingen met afslankmedicatie
Het aantal vergiftigingen door afslankmedicatie is in 2024 sterk toegenomen, blijkt uit het jaaroverzicht 2024 van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) in het UMC Utrecht. In 2024 waren 75 meldingen over gezondheidsklachten na gebruik van GLP-1 agonisten. In 2023 waren dat er 41. De meeste vergiftigingen traden op door semaglutide, dat onder de merknamen Ozempic, Rybelsus en Wegovy is geregistreerd.
29 Keer ging het om oneigenlijk gebruik. “Dat zijn dus mensen die het medicijn niet door een arts voorgeschreven hadden gekregen”, zegt hoogleraar Dylan de Lange, intensivist-toxicoloog en hoofd van het NVIC. Zij kochten het middel bijvoorbeeld via een illegale apotheek of via-via. “Op zo’n manier aan medicijnen komen is altijd risicovol. Je weet niet precies wat je krijgt, of het wel veilig is, wat de dosering is en of de medicatie wel geschikt is voor jou.” De mensen met een vergiftiging door een GLP-1 agonist hadden vooral last van buikpijn, misselijkheid en braken.
Risico’s en gezondheidsschade
GLP-1 agonisten zijn medicatie voor diabetes, maar die tegenwoordig ook worden ingezet voor obesitas. Kaderhuisarts Floris Hirsch krijgt in zijn praktijk geregeld de vraag om deze medicatie. “En soms zijn dat mensen die het middel al op eigen houtje zijn gaan gebruiken, met alle risico’s van dien. Als huisarts sta ik dan voor een lastig dilemma: schrijf ik het dan toch maar zelf voor zodat mijn patiënt in elk geval het echte en juiste middel krijgen, of kijken we eerst naar andere manieren om af te vallen? Daar is niet een pasklaar antwoord op.”
Hirsch wijst ook op de risico’s van online bestellen: “Insuline lijkt in een spuit precies op deze medicatie, maar is levensgevaarlijk wanneer het verkeerd wordt gebruikt. En ook overdosering van de echte afslankmedicatie is op den duur gevaarlijk: langdurig braken kan tot uitdroging en vitaminetekorten leiden. Zeker voor mensen die al een kwetsbare gezondheid hebben kan dat levensgevaarlijk zijn.”
Incidenten met gevaarlijke stoffen
Het aantal informatievragen over patiënten die in aanraking komen met giftige stoffen tijdens het werk blijft stijgen. In 2024 werd het NVIC 1.229 keer gebeld over arbeidsintoxicaties, tegenover 1.096 keer in 2023. Uit een retrospectief NVIC-onderzoek naar beroepsmatige incidenten met blootstelling van meer dan 1 patiënt aan gevaarlijke stoffen (2016-2023) bleek dat incidenten met gevaarlijke stoffen zich vooral voordoen in fabrieken, en dan vooral door inademing van rook en/of koolmonoxide (CO).
In 2024 zijn bij het NVIC geen calamiteiten gerapporteerd met een grote maatschappelijke impact. Het NVIC is, als klinisch toxicologisch kenniscentrum, onderdeel van de calamiteitenstructuur in Nederland voor incidenten met gevaarlijke stoffen en is lid van het landelijke CrisisExpertTeam. Het NVIC adviseert over mogelijke acute gezondheidseffecten, de medische behandeling van slachtoffers en de te nemen maatregelen om risico’s voor individuen in de nabijheid van het incident te beperken.
Meer designer drugs en klassiekers in een nieuw jasje
In 2024 werd het NVIC telefonisch en via de website www.vergiftigingen.info geraadpleegd over meer dan 5000 vergiftigingen met drugs en illegale middelen. Het ging hierbij zowel om de klassieke illegale drugs als om Nieuwe Psychoactieve Stoffen (NPS). In 2024 werd het NVIC geraadpleegd over 767 vergiftigingen met NPS. Niet eerder ontving het NVIC zoveel meldingen over NPS.
Ook het aantal vergiftigingen met cannabisproducten is toegenomen. In 2024 ging het om 331 gevallen ten opzichte van 313 het jaar ervoor. Deze vergiftigingen betreffen steeds vaker edibles, oftewel snoepgoed en andere voedingsmiddelen waarin cannabis is verwerkt (102 meldingen). Bij ongeveer een kwart van de meldingen waren de edibles verwisseld met reguliere producten en ging het relatief vaak om jonge kinderen die het product per ongeluk hadden gegeten.
Naast edibles wordt het NVIC steeds vaker geraadpleegd over gezondheidsincidenten met cannabis-bevattende vapes. In 8 van de 9 meldingen in 2024, ging het om adolescenten die een THC-vape hadden gebruikt. In de eerste helft van 2025 zijn er bij het NVIC al 9 nieuwe gevallen gerapporteerd. Deze “THC-vapes” kunnen ook synthetische cannabinoïden bevatten wat het risico op ernstige vergiftiging aanzienlijk vergroot.
Over het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC)
Het NVIC, onderdeel van het UMC Utrecht, is de nationale vraagbaak voor huisartsen, medisch specialisten en andere hulpverleners bij acute vergiftigingen. Het NVIC geeft 24/7 telefonisch informatie over de te verwachten ernst, de gezondheidseffecten en de behandeling van vergiftigingen bij mensen en dieren (088-755 8000). De informatie is grotendeels ook online beschikbaar via de website www.vergiftigingen.info. Door het grote aantal informatieverzoeken per jaar heeft het NVIC snel inzicht in trends in het aantal vergiftigingen in Nederland. Data over deze trends worden gedeeld met de verantwoordelijke (overheids-)instanties.
In 2024 ontving het NVIC 44.301 telefonische informatieverzoeken over vergiftigingen bij 32.716 mensen en 8.701 dieren. Ook is in totaal 235.083 keer gebruik gemaakt van de website www.vergiftigingen.info waarvan 113.424 maal voor een patiënt. Het volledige Jaaroverzicht 2024 is te vinden via deze link.